Trong thế giới điện tử lý tưởng, điện trở và tụ điện có thể có bất kỳ giá trị nào. Tuy nhiên, trong thực tế, việc sản xuất các linh kiện với mọi giá trị là bất khả thi. Vậy nên, các nhà sản xuất đã tạo ra các bảng giá trị tiêu chuẩn cho điện trở và tụ điện, dựa trên những giá trị thông dụng nhất.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về giá trị thực tế của điện trở và tụ điện, cũng như cách tra cứu bảng giá trị một cách dễ dàng.
Giá trị điện trở thực tế
Thay vì sản xuất vô số giá trị từ 0 đến vô cùng, các nhà sản xuất tập trung vào một số giá trị điện trở nhất định, được gọi là giá trị điện trở tiêu chuẩn. Các giá trị này được tổ chức thành các cột trong bảng giá trị điện trở.
Bí mật nằm ở cột ngoài cùng bên trái! Đây là cột giá trị cơ sở gốc. Các giá trị khác trong bảng được tính bằng cách nhân hoặc chia giá trị cơ sở này cho 10, 100, 1000…
Ví dụ: Nếu cột cơ sở có giá trị 1, 1.1, 1.2…, thì các cột tiếp theo sẽ là 10, 11, 12…, 100, 110, 120… và cứ thế.
Bảng giá trị điện trở tiêu chuẩn (± 5% sai số):
| 1 | 10 | 100 | 1.0K | 10K | 100K | 1.0M |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.1 | 11 | 110 | 1.1K | 11K | 110K | 1.1M |
| 1.2 | 12 | 120 | 1.2K | 12K | 120K | 1.2M |
| … | … | … | … | … | … | … |
Mẹo nhỏ: Bạn chỉ cần ghi nhớ cột giá trị cơ sở và cách nhân chia để tìm kiếm giá trị mong muốn.
Kết hợp điện trở để tạo giá trị mới
Trong trường hợp bạn cần một giá trị điện trở không có trong bảng, bạn có thể kết hợp các điện trở khác nhau bằng cách mắc nối tiếp hoặc mắc song song.
Công thức tính điện trở tương đương:
- Mắc nối tiếp: Rtd = R1 + R2 + … + Rn
- Mắc song song: 1/Rtd = 1/R1 + 1/R2 + … + 1/Rn
Giá trị tụ điện trong thực tế
Tương tự như điện trở, tụ điện cũng được sản xuất theo các giá trị tiêu chuẩn. Cách tổ chức bảng giá trị tụ điện cũng giống như bảng giá trị điện trở, với một cột giá trị cơ sở và các giá trị được nhân chia theo hệ số 10.
Bảng giá trị tụ điện tiêu chuẩn (± 10% sai số):
| 10pF | 100pF | 1000pF | .010uF | .10uF | 1.0uF | 10uF |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 12pF | 120pF | 1200pF | .012uF | .12uF | 1.2uF | |
| 15pF | 150pF | 1500pF | .015uF | .15uF | 1.5uF | |
| … | … | … | … | … | … |
Kết hợp tụ điện để tạo giá trị mới
Cũng như điện trở, bạn có thể kết hợp các tụ điện để tạo ra giá trị mong muốn.
Công thức tính điện dung tương đương:
- Mắc nối tiếp: 1/Ctd = 1/C1 + 1/C2 + … + 1/Cn
- Mắc song song: Ctd = C1 + C2 + … + Cn
Lời kết
Hiểu rõ về giá trị thực tế của điện trở và tụ điện là bước đầu tiên để bạn trở thành một người thợ điện tử tài ba. Hãy ghi nhớ cách tra cứu bảng giá trị và cách kết hợp linh kiện để luôn tìm được giá trị phù hợp cho dự án của mình!