Máy bơm nước là thiết bị không thể thiếu trong mỗi gia đình, giúp mạch nước lưu thông ổn định. Tuy nhiên, do môi trường làm việc ẩm ướt, máy bơm thường gặp sự cố chập cháy động cơ. Việc thay mới máy bơm đôi khi là gánh nặng tài chính, nên nhiều gia đình lựa chọn tận dụng máy bơm cũ.
Tuy nhiên, việc đấu nối dây điện sai cách có thể khiến máy bơm chạy nóng, không đạt hiệu suất và dễ hỏng hóc. Là thợ sửa chữa máy bơm nước lâu năm, tôi thấu hiểu những khó khăn này và muốn chia sẻ với bạn cách đấu tụ điện máy bơm nước 1 pha chuẩn xác nhất.
Vậy tụ điện trong máy bơm nước có tác dụng gì?
- Máy bơm nước 1 pha sử dụng nguồn điện xoay chiều 220V. Để tạo momen xoắn khi khởi động, động cơ cần có tụ điện (hay tụ đề).
- Tụ điện được mắc nối tiếp với một trong hai cuộn dây, tạo góc lệch pha 90 độ với cuộn còn lại, tác động lực lên roto làm quay máy bơm.
Sơ đồ đấu dây máy bơm nước 1 pha chi tiết
1. Sơ đồ mạch điện máy bơm 1 pha 3 dây
Thông thường, máy bơm nước 1 pha thường có 3 dây điện:
- Dây chung
- Dây đề
- Dây chạy
(Chèn hình ảnh sơ đồ đấu dây máy bơm 3 dây)
2. Sơ đồ đấu dây máy bơm 1 pha 4 dây
Máy bơm 4 dây thường là máy bơm đã được quấn lại động cơ. Trong quá trình quấn, thợ sửa chữa sẽ không đấu chung đầu cuối cuộn chạy và cuộn đề mà để riêng ra ngoài.
(Chèn hình ảnh sơ đồ đấu dây máy bơm 4 dây)
Hướng dẫn cách xác định đầu dây điện máy bơm 1 pha
Để xác định chính xác các đầu dây cuộn chạy và cuộn đề, bạn cần chuẩn bị đồng hồ đo VOM hoặc đồng hồ vạn năng.
1. Xác định đầu dây điện máy bơm 3 dây
- Vặn đồng hồ VOM về chế độ đo điện trở (Ω).
- Đặt 1 que đo vào 1 dây làm chuẩn, que đo còn lại lần lượt đo 2 dây còn lại.
- Cặp dây có điện trở lớn nhất chính là cặp chạy và đề. Chân còn lại là dây chung.
- Xác định dây chạy và dây đề: Dùng 1 que đo gắn vào dây chung, que còn lại gắn vào 2 dây còn lại. Cặp nào có điện trở lớn hơn là dây đề, cặp còn lại là dây chạy.
2. Xác định đầu dây điện máy bơm 4 dây
- Chuyển đồng hồ đo sang vị trí đo Ω.
- Đặt que đo vào 1 dây bất kỳ, que đo còn lại chạm vào các dây còn lại và quan sát đồng hồ. Nếu đo đầu dây nào đồng hồ hiện số hoặc lên kim, bạn đánh dấu đầu dây và ghi thông số ra giấy.
- Sau khi xác định được 2 dây của 1 cuộn dây, 2 cặp dây còn lại là 1 cuộn dây còn lại.
- Tiến hành đo 2 dây còn lại, xem thông số đồng hồ:
- Nếu giá trị cặp dây sau lớn hơn cặp dây trước thì đó là cặp dây đề.
- Nếu giá trị cặp sau nhỏ hơn thì đó là cặp dây chạy.
Hướng dẫn cách đấu tụ điện máy bơm nước 1 pha
1. Cách đấu tụ máy bơm 3 dây
Sau khi xác định được đầu dây, bạn có thể đấu tụ điện theo sơ đồ trên:
- Bước 1: Đấu dây chạy với 1 dây nguồn.
- Bước 2: Đấu dây đề với 1 đầu tụ điện.
- Bước 3: Nối đầu dây tụ điện còn lại với dây chung và đầu dây nguồn còn lại.
Sau khi đấu xong, bọc cách điện cẩn thận, cắm điện cho máy chạy và quan sát. Kiểm tra động cơ có nóng không, nếu động cơ chạy êm, không nóng, chạy đúng chiều là bạn đã đấu đúng.
2. Cách đấu tụ điện máy bơm 4 dây
- Bước 1: Nối 1 đầu dây của cuộn chạy với 1 dây của cuộn đề thành dây Chung.
- Bước 2: Đầu dây chạy nối với 1 dây nguồn.
- Bước 3: Đầu dây cuộn đề còn lại nối với 1 đầu tụ điện, đầu dây tụ điện còn lại nối với dây Chung và đầu dây nguồn còn lại.
Sau khi đấu xong, quấn cách điện cẩn thận và cắm điện theo dõi máy bơm chạy. Chú ý quan sát xem máy bơm quay đúng chiều động cơ hay không. Nếu máy chạy không nóng nhưng quay ngược chiều, bạn đảo lại vị trí 2 cuộn dây đề cho nhau.
Cách đấu tụ điện máy bơm chìm 1 pha
Máy bơm hỏa tiễn là máy bơm chìm, được đặt dưới đáy giếng, ngập trong nước hoặc chất lỏng. Do đó, máy bơm hỏa tiễn cần đảm bảo kín nước tuyệt đối.
Để thuận tiện cho việc sửa chữa, nhà sản xuất thường thiết kế đấu tụ điện máy bơm hỏa tiễn 1 pha bằng hộp bảo vệ rời đặt nổi bên ngoài.
(Chèn hình ảnh sơ đồ hộp đấu tụ điện máy bơm chìm)
Cách đấu dây máy bơm hỏa tiễn 1 pha
Hộp đấu tụ điện thường bao gồm các phụ kiện:
- Cầu đấu điện
- Công tắc nguồn
- Role bảo vệ quá tải
- Tụ điện
- Hộp bảo vệ
- Máy bơm hỏa tiễn
- Phao điện chống cạn và van phao điện chống tràn
Cách đấu tụ điện máy bơm hỏa tiễn 1 pha
-
Đầu tiên, bạn cần xác định đúng 3 dây đầu ra của máy bơm:
- Dây chạy
- Dây chung
- Dây khởi động
-
Với máy bơm mới, bạn chỉ cần đấu nối đúng màu sắc dây là được. Với máy cũ đã quấn lại moto, bạn phải đo lại bằng đồng hồ giống như cách đo máy bơm nước 1 pha thông thường.
-
Sau khi xác định chính xác các đầu dây, bạn tiến hành nối dây với hộp bảo vệ như sau:
- Dây nguồn pha lửa (L) đi vào công tắc nguồn, sau đó nối tiếp với 1 chân của role bảo vệ quá tải.
- Pha lửa từ chân còn lại của role bảo vệ quá tải tới cầu đấu chân chung giữa dây chung của máy bơm hỏa tiễn và 1 chân tụ điện.
- Dây còn lại của tụ điện được nối vào dây đề của máy bơm hỏa tiễn.
- Dây nguồn pha mát (N) được nối với 1 chân của phao điện chống cạn với cầu đấu.
- Dây còn lại của phao điện chống cạn nối với 1 dây của phao điện chống tràn.
- Dây còn lại của phao điện chống tràn được nối với dây chạy của máy bơm hỏa tiễn.
Cách tính tụ đề cho động cơ máy bơm 1 pha
Thông số tụ điện thường được in trên tem mác của động cơ. Tuy nhiên, nhiều hãng không có thông số này, gây khó khăn cho người dùng khi cần thay thế tụ đề.
Bạn có thể tính tụ đề qua công thức sau:
I = P / (U x k)
- Với k = 0.8.
- I là dòng điện định mức của động cơ.
- P là công suất của động cơ.
- U là điện áp của động cơ.
Uf = I x 1000 / (U x cosΦ)
- Với cosΦ = 0,90.
- Với công thức trên, Uf có sai số 10%.
Ví dụ: Máy bơm ly tâm có công suất 750W, làm việc với nguồn điện áp 220V, 50Hz. Áp dụng công thức trên ta có:
- I định mức = 750 / (220 x 0,8) = 4,2A
- Uf = 4,2 x 1000 / (220 x 0,9) = 20uF
Trên đây là hướng dẫn chi tiết về cách đấu tụ điện máy bơm nước 1 pha. Hy vọng bài viết mang đến thông tin hữu ích, giúp bạn tự tin thực hiện tại nhà.
(Thêm các liên kết internal link đến các bài viết liên quan trên website)